OSMANLI İMPARATORLUĞU

OSMANLI TARİHİ ÖZETİ

OSMANLI İMPARATORLUĞU(1299-1922)
OSMANLI KURULUŞ VE YÜKSELİŞİ                                                                                                                            

OSMAN BEY:
Bağımsızlık İlan edildi(1299)

·         1302 Koyunhisar savaşı kazanıldı..

·         Bursa Kuşatıldı(1313-1326)

  ORHAN BEY:

 • Bursa fethedilerek başkent yapıldı.

• Karesioğulları ortadan kaldırıldı.(Osmanlının varlığına son verdiği ilk beyliktir.)

• 1353 Rumeliye geçildi

• Yaya ve Müsellem adıyla iki ordu kuruldu.

• İlk medrese iznikte açıldı.

• “Divan” örgütü kuruldu

1.MURAT DÖNEMİ
Sazlıdere savaşı kazanıldı ve Edirne feth edildi.Edirne başkent oldu(1363)

·         İlk Haçlı seferi sonunda yaşanan Sırpsındığı savaşı kazanıldı(1364)

·         Çirmen savaşı kazanıldı(1371)

·         Haçlı Ordusu 1.Kosova savaşında yenildi.Bu savaşta Osmanlılar ilk defa top kullandı(1389)

·          Yeniçeri ocağı,Tımar sistemi,ve Rumeli beylerbeyliği kuruldu.

 1.BEYAZİT DÖNEMİ:

 • Beyliklerin üzerine gidilerek Anadolu’nun siyasi birliği sağlandı.

•  İstanbul kuşatılı.Ancak alınamadı.

• 1396 da Niğbolu savaşı kazanıldı. 

• 1402 Ankara savaşı yapıldı.Savaşı Timur kazandı.Osmanlılar fetret devrine girdi.

 1402-1413 FETRET DEVRİ

 TAHT KAVGALARINDAN Çelebi Mehmet başarıyla çıkmıştır.ve bu dönemde Osmanlının az zararla çıkmasının sebebleri

• Avrupanın yüzyıl savaşlarında olması

• Yeni kurulan beyliklerin kısa sürede güçlenememesi

• Tımar sistemi,Ahilik ve tarikatların olumlu etkileri

 ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ:

 • Düzmece Mustafa ayaklanması bastırıldı.

• İlk dini ve siaysi  nitelikteki “Şeyh Bedrettin” isyanı bastırıldı.

• Çelebi Mehmet Osmanlıyı parçalanmaktan kurtardığı için 2. kurucu olarak kabul edilmiştir.

2.MURAT DÖNEMİ:

• Bizans kışkırtmasıyla meydana gelen Şehzade Mustafa olayı bastırıldı.

• Osmanlı-Macarlar arasında “EDİRNE-SEGEDİN” antlaşması imzalandı.(bu antlaşmaya göre 10 yıl savaş yapılmaması gerekirken Macarlar Osmanlıdaki taht değişmesini fırsat bilerek antlaşmayı ihlal ederek Osmanlıya saldırmışlardır.Sonuçta Varna da yapılan savaşı Osmanlılar kazandılar -1444-)

• Balkanlarda ilk toprak kaybı.

• 2.KOSAVA SAVAŞIàVarnanın intikamını almak isteyen Haçlılar bu savaşta bozguna uğradılar yine.(bu savaş Osmanlının balkanlardan atılamayacagını kanıtlamıştır.)

 OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ

  FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ:

 • 1453 istanbul fethedildi.

• 4.haçlı seferleri sonucunda kurulan Trapzon Pontus Rum İmparatorluğu yıkıldı.

• Karamanoğulları ortadan kaldırıldı(Kendisini Anadolu Selçuklunun tek varisi olarak görmesi sebebiyle Osmanlıya karşı en çok direnen beylik olmuştur. )
• Eflak tamamen Osmanlıya katıldı Boğdan vergiye bağlandı.

• Bosna-Hersek kesin olarak ele geçirildi

• Sırbıstan.Arnavutluk ve mora tamamen ele geçirildi

• F.S.Mehmet KIRIMI ele geçirerek Karadenizin bir türk gölü olmasını sağlamış ve İpek Yolunun denetimini ele geçirmiştir.

• 1473-1479 Osmanlı-Venedik Savaşları(Kara da Osmanlılar meğlup etmiş denizde ise onlar galip gelmiştir.)

1. 1479’da Venediklilere ticari ayrıcalık verildiği bir antlaşma imzalanmıştır sebebleri

2. Avrupa ülkelerinin başlattığı coğrafi keşiflerden dolayı Akdenizi canlandırmak

3. Avrupa hristiyan birliğini bozmak

• Fatih zamanıda ilk defa “CÜLUS” bahşişi alınmıştır.

• Salatanatın hukuku “KANUNNAME-İ ALİ OSMAN” adıyla ilk defa yazılı hale getirilmiştir.

• “SAHN-I SEMAN” medresesi açılmıştır.
• İstanbulda “Topkapı sarayı” yaptırılmış ilk defa altın para bastırılmıştır.

• Devlet adamı yetiştirmek üzere “ENDERUN” mektebi açılmıştır.

• Kaptan-ı deryalık ve Şeyhü’l İslamlık makamları oluşturuldu.

• İstanbulun fethi kolaylaşsın diye “Rumeli hisarı” yaptırılmıştır.

 2.BEYAZİT DÖNEMİ:

 • 2. Beyazitin tahta çıkmasıyla kardeşi CEM SULTAN ayaklanmıştır.

• 1485-1491 Osmanlı – Memlük savaşları.(Altı yıl süren savaşın galibi olmamakla beraber Çukurova bölgesi memlüklere bırakılmıştır.)

• 1498-1502 Osmanlı – Venedik Savaşları(Dört yıl süren savaşın sonunda Osmanlılar galip gelmiş.Böyleliklede Akdenizin tek hakimi Venedikliler olmadığı anlaşılmıştır.)

• 1511 ŞAHKULU İSYANI(Safevilerin Doğu Anadoluda başlattığı isyanlar sonudu başlayan bu isyan tam olarak bastırılamamış ve yavuz Sultan Selimin tahta çıkışını hızlandırmıştır.)

 YAVUS SULTAN SELİM DÖNEMİ 1512 - 1520

 • 1514 Çaldıran Savaşını Osmanlılar kazandılar

• 1515 Turnadağ Savaşında Dulkadiroğulları ortadan kaldırıldı.(Yavuz döneminde Anadolunun siyasi birliği tam olarak sağlanmıştır.

• 1516-1517 MISIR SEFERİ (Osmanlılar Memlüklüler üzerine giderek Mercidabık ve Ridaniye savaşlarıyla bu devleti ortadan kaldırmışlardır.)sonuçları :

1. baharat yolu ele geçirildi

2. halifelik Osmanlılara geçti.Kutsal emanetler istanbula getirildi.

3. Suriye,Lübnan,Mısır ve Filistin ele geçirildi.

4. 1519 Yozgatlı Celal Ayaklanması bastırıldı (sahte peygamber)

 KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ

 • BABA Zünnun ve Kalender çelebi isyanları Sadrazam İbrahim Paşa tarafından bastırılmıştır.

• 1521’de belgratı alarak 1526 da Mohaç Savaşıyla Macaristanın büyük bir kısmı alınmıştır.

 • Bunun üzerine Avusturyalılar memnun olmamışlar.Osmanlı Venediği kuşatmış ama ele geçirememişlerdir.1533 istanbul Antlaşması imzalanmıştır.Antlaşamaya göre:

 1. Avusturya Arşüdükası Osmanlı Sadrazamına eşit sayılacaktır.(bu madde ile Avusturya Osmanlının üstün oldugunu kabul etmiştir.)

2. Avusturya savaş tazminatı verecek

• 1535 de fransaya geçici kapütülasyonlar verildi.

• 1565 İran ile Amasya Antlaşması imzalandı.(bu antlaşma Osmanlı ile iran arasındaki ilk antlaşmadır.)

• 1522 Rodos adası fethedildi.

• 1538 Barbaros Hayrettin Paşa ile PREVEZE DENİZ SAVAŞI kazanılmış Akdeniz türk gölü haline gelmiştir.

• 1534 cezayir,1551 Trablusgarp fethedildi.

• Barbaros Hayrettin Paşa ve Kitab-ı Bahriye adılı kitabıyla PİRİ REİS Osmanlı deniz hizmetinde görev yapmışlardır.

 SOKULLULAR DÖNEMİ

 2.SELİM

  1568 Sakız adası fethedildi.

• 1570 venediklerden Kıbrıs alınmıştır.

• 1571 Haçlılar Osmanlı Donanmasını İnebahtıda yaktılar.

• 1573 Lehistan denetim altına alınarak Baltık Denizine ulaşıldı.

• 1574 Tunusun tamamı fethedildi.

• 2.selim ordunun basında sefere çıkmayan ilk hükümdardır.

 3.MURAT

 • 1578 Portekiz  bozguna uğratıldı.Fas denetim altına alındı.ilk olarak atlas okyanusuna ulaşıldı.

• 1578 Kafkas fetihleri başladı.Safeviler ile 1590 da İstanbul(Ferahat Paşa) ant.imzaladı.Doğu da en geniş sınırlara ulaşıldı.

• Sokulunun ölümünden sonra duraklama başladı

 OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA VE GERİLEME

  3.MEHMET DÖNEMİ

 • 1596 Haçova savaşı kazanılmıştır.(Batıda kazanılan son savaştır bu.eğri ve kaneji kaleleri alınmıştır.

• 1590 İranla yapılan “Ferhat Paşa Antlaşması”ile doğuda en geniş sınıra ulaşılmıştır.

 1.AHMET DÖNEMİ

 • 1606 Zitvatarok Antlaşması imzalandı.

1. Estergon , Eğri, ve Kanije kaleleri Osmanlıya kaldı.

2. Osmanlı Padişahı Avusturya kralı ile eşit sayıldı.

• 1611 Nasuh Paşa Antlaşması imzalandı.(İRAN ile).Osmanlı devleti doğuda toprak kaybetti.

• Veraset sistemi değişerek Ekber ve Erşed sistemi getirildi.(en yaşlı hanedan üyesinin tahtta çıkması usulü)

 2.OSMAN DÖNEMİ (GENÇ OSMAN)

 • İran ile yapılan SERAV ANTLAŞMASI ile İrandan alınan ipek vergisi değiştirilmiştir.

• Lehistan ile 1621 Hotin Antlaşması imzalandı.

• Yeniçeriyi kaldırmak istemiş.İlk köklü ıslahat girişimi sonunda 2.Osman öldürülmüştür.

 4.MURAT DÖNEMİ

 • İLK YILLARDA ANNESİ “kösem sultan” ın etkisinde kalmıştır.

• Devletin neden durakladığına dair KÖÇİ BEY’e rapor hazırlatmıştır.

• İrana sefer düzenlemiş.KASR-I ŞİRİN ANT. Yapılmış.(Türk – İran sınırı bugünkü halini almıştır.)

 4.MEHMET DÖNEMİ

 • Sadrazamn Tarhuncu Ahmet Paşa tarafından ilk kez denk bütçe hazırlanmış.

• İstanbulda çıkan yeniçeri isyanları “VAKA-İ VAKVAKİYE” ile sonuçlanmıştır.(bu olaya “çınar” olayıda denir.yeni,likçi devlet adamlarının saraydan zorla alınarak yeniçeriler tarafından çınar ağacına asılması olayıdır.

• Bu dönemde en parlak dönem köprülüler döneminde gerçekleşmiştir.

• Köprülü M.Paşa şartlı olarak göreve gelen ilk Osmanlı sadrazamıdır.Girit’i kuşatma altına almış.ölümünden sonra oğlu Fazıl Ahmet Paşa sadrazam olmuştur.

 FAZIL AHMET PAŞA

 • Giriti almıştır(1669).

• Lehistan üzerine gitmiş ve Bucaş Ant.(1672) imzalamıştır.ukrayna ve podolya Osmanlıya katılmıştır.(Bucaş Ant. Osmanlı devletinin en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmasıdır.)

• Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Viyanayı kuşatmış ve bozguna uğramıştır.(bu bozgunla devlet gerileme dönemine girmiştir.)

 2.MUSTAFA DÖNEMİ

 • 1699 Karlofça antlaşması imzalandı.(Ukrayna ve podolya lehistana verildi.mora yarımadası ve dalmaçya kıyıları venedike verildi.)

• 1700 İstanbul antlaşması (Osmanlı – Rusya arasında imzalandı.)

1. azak kalesi Rusyaya verildi

2. Ruslar istanbulda elçi bulundurabilecek

 GERİLEME DÖNEMİ

  3.AHMET VE LALE DEVRİ (1718 - 1730)

 • 1711 Ruslarla yapılan PRUT SAVAŞINI kazandı.(azak kalesi Ruslardan alındı.istanbuldaki elçinin görevine son verildi.)

• Venediklerle savaş yapıldı ve kazanıldı.(mora yarımadası geri alındı)

• Avusturya ile savaş yapıldı ve büyük bir bozguna uğradı.Savaş sonunda PASAROFÇA ANT. İmzalandı.

• Macaristanın geri kalanıda Avusturyaya bıraktı.

 Pasarofça Antlaşmasına göre;

 1. bu antlaşma ile ilk kez Osmanlı Batının üstünlüğünü kabul etti.

2. batılı tarzda ıslahatlar yapmaya başladı..bunun için bu döneme LALE DEVRİ denir.

 LALE DEVRİ’nde:

 • İbrahim Müteferrika ve Said Efendi tarafından ilk kez matbaa kullanılmıştır.

• İtfaiye örgütü kurulmuştur

• Çiçek aşısı yapılmıştır.

• İlk geçici elçilikler açılmıştır

• Kağıt,Çini, ve Kumaş atölyeleri kurulmuştur.

• Lale Devri Şairi “NEDİM” dir.

• 1730 da lale devrinin lüksüne eğlence ve rüşvete karşı Patrona Halil İsyanı çıktı.Bu isyanla Damat Ferit Paşa Öldürülmüş ve 3.Ahmet tahttan indirilmiştir.

 1.MAHMUT DÖNEMİ

 • Hendeshane adıyla batılı askeri teknik okul açılmıştır.

• Humbaracı ocağı geliştirilmiştir.

• 1736 da başlayan Osmanlı,Avusturya ve Rusya savaşı 1739 da “Belgrat Antlaşması”ile sona erdi

1. Karadenizin türk gölü oldugu son kez onaylanmıştır.

2. Osmanlının imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.

• 1740 da fransaya verilen kapütülasyonlar sürekli hale getirildi.

 3.MUSTAFA DÖNEMİ

 • 1770 de Osmanlı Donanması Ruslar tarafından yakılmıştır.

• 1773 te Mühendishane-i Bahr-i Hümayün kuruldu(deniz harp akademisi)

 1.ABDULHAMİT DÖNEMİ 1774 – 1787

 • 1774 DE Osmanlılar ile Ruslar Arassında Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır.

• Kırıma bağımsızlık verilmiştir.(Böylelikle halkı Müslüman olan bir bölge ilk kez elden çıkmıştır)

• Ortadoksların koruyuculuğu Ruslara verildi.(Böylelikle Ruslar içişlerimize karışma imkanı elde ettiler.)

• Azak Kalesi Ruslara verildi.

• 1792 Ruslarla YAŞ ANT. İmzalandı.(Kırım Ruslara verildi.Osmanlı devleti dağılma sürecine girdi.)

 OSMANLI DEVLETİ DAĞILMA DÖNEMİ

 3.SELİM DÖNEMİ 
      BU DÖNEMDE OSMANLI KAYBETTİĞİ TOPRAKLARI GERİ ALMA POLİTİKASINI BIRAKMIŞ ELİNDE VAROLAN TOPRAKLARI KORUMAYA ÇALIŞMIŞTIR.(DENGE POLİTİKASI)

 • Nizam-ı Cedid ordusu kuruldu,

• Giderleri karşılamak amaçlı “İrad-ı Cedid” hazinesi kuruldu.

• İlk kez sürekli elçilikler kuruldu. 

• “Mühendishane-i Berri Hümayun”kuruldu.

• Nizam-ı Cedid ıslahatları ilk planlı,programlı ıslahatlardır.

• 1798 – 1801 Fransızlar İngiliz sömürge yollarını kesmek amacıyla MISIRI işgal ettiler.İngilizler ve Rusların yardımızla Nizam-ı Ceid orduları başarılı oldu.

• 1807 KABAKÇI MUSTAFA İSYANI(3.selim in yaptığı ıslahatlara karşı çıkan bir isyandır.3.Selim tahttan indirildi bu isyanla)

2.MAHMUT DÖNEMİ

• 1808 Sened-i İttifak (Osmanlı Padişahının yetkileri sınırlandırılmıştır.)

• 1808 Sekban-ı Cedid ocağı kuruldu.(Yeniçeriler bu ocağı kaldırdılar.sorumlu olarakda Alemdar Mustafa Paşayı öldürdüler.)

• 1825 “Eşikinci Ocağı” kuruldu.(Yeniçerile bu ocağıda kaldırmak istedi.Yalnız Halkın ve Ayanların desteğini alan 2.MAHMUR Yeniçeri Ocağını kaldırdı.bu olaya “VAKA-İ HAYRİYE denir.)

• Yeniçeri yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediye askeri teşkilatını kurdu.

• İlköğretim zorunlu hale getirildi.

• Tıbbiye ve Hayriye açıldı.

• İlk kez karantina uygulandı.

• Divan kaldırılarak yerine “Bakanlar Kurulu” kuruldu.

• Posta örgütü kuruldu.

• Devlet memuruna fes giyme zorunluluğu getirldi.

• Yerli malı özendirildi.

• Padişahın resmi dairelere resmi asıldı.

• Müsadere kaldırıldı.

• Takvim-i Vakai adlı ilk resmi gazete yayınlandı.

 OSMANLIDA İLK MİLLİYETÇİ İSYANLAR

 • 1804 – 1878 Sırp İsyanı

1. Sırplar 1812 Bükreş Ant. İle “ayrıcalık”

2. 1829 Edirne Antlaşması ile “özerklik”

3. 1878 Berlin Antlşması ile “bağımsızlık”aldılar.(Milliyetöilik akımı ile Osmanlıya karşı ilk ayaklanan millet Sırplar olmuştur.)

• 1829 Edirne Ant. İle Yunanlılar bağımsızlığı kazanan ilk azınlık olmuştur.

• 1833 – 1840 Mısır İsyanı(mısır valisi Mehmet ali paşa Osmanlıdan istediğini alamayınca çıkardığı isyandır.

• 1833 de Kütahya ant. İmzalandı.çukurova,Suriye,Filistin,c,dde ve mısır valilikleri verildi.osmanlı bu konuda avrupaya güvenmediği için Ruslarla 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması imzaladı.bu antlaşmaya göre:)

1. Rusyaya saldırı olursa Osmanlı boğazları kapatacak

2. Osmanlıya saldırılırsa Ruslar yardım edecek

3. bu ant. İle boğazlar sorunu ortaya çıkmış oldu.bu ant. İle boğazlar üzerinedeki son egemenliğini kullandı Osmanlı.

• 1839 Balta Liman Ant.(mısır konusunda İngilizlerin desteğini almak için imzalandı.ingiltereye verilen kapütülasyonlar genişletilerek sürekli hale getirildi.bu antlaşma ile Osmanlı açık Pazar haline gelmiştir.)

 ABDULMECİD DÖNEMİ 1839 – 1861

·         TANZİMAT FERMANI (GÜLHANE HATTI HÜMAYUN 1839)

·         HERKESİN CAN,MAL VE IRZINA SAYGI DUYULACAK.

·         HERKES BAĞIMSIZ MAHKEMELERDE EŞİT OLARAK YARGILANACAK

·         HERKES KANUN ÖNÜNDE EŞİT SAYILACAK

·         BU FERMANLA İLK KEZ KANUN GÜCÜNÜN ÜSTÜNLÜĞÜ KABUL EDİLMİŞTİR.

·         ANAYASAL SÜRECE GEÇİŞİN İLK ADIMI OLMUŞTUR.

  LONDRA KONFREANSI( 1840)

         Mısır uluslar arası alanda çözüme kavuştı.ingiltere ve Fransa ile yapılan görüşmede “boğazlar sorunu” ilk kez uluslar arası sorun haline gelmiştir.rusya karşı çıkmıştır bu duruma

  1840 LONDRA BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

       Hünkar iskelesi antlaşması zamanı bitince Avrupalı devletler Rusların boğaz egemenliğine karşı Boğazların egemenliğini Osmanlıya vermiştir.

 1853-56 KIRIM HARBİ
       Ruslar Hünkar iskelesi gibi bir antlaşmayı Osmanlıya imzalatmak isteyince ortaya çıkan harptir.Avrupalı devletler Osmanlıya yardım etti ama Osmanlı donanması sinopta yakıldı.

 Paris Antlaşması imzalandı:

 • Karadenizde Osmanlı ve ya Rus donanması bulunmayacak(Osmanlı bu savaşı kazanmasına rağmen mağlup devlrt muamelesi gördü.)

• Boğazlar Osmanlıya kaldı.

• Kırım harbinde ilk dış borç İngiltereden alındı.

  1856 ISLAHAT FERMANI

 • Gayr-ı Müslimlere birtakım haklar tanındı.

• Bedel usulü askerlik yapma hakkı verildi.

• Azınlıklar devlet memuru olabilecekler

• Mahkemelerde kutsal bildikleri şey üzerine yemin edebilecekler

• İl genel meclisine üye olabilecekler

 UYARI:  Tanzimat ve Islahat fermanları Avrupalıların içişlerimize karışmasını engellemek ve azınlıkların isyanını engellemek için ilan edilmiştir.bu farmanlar Osmanlının yıkılışını engellememiş sadece geciktirmiştir.

 ABDULAZİZ DÖNEMİ

 • İngiltere ve Fransanın yardımıyla Süveyş Kanalı açıldı.

• Yurtdışına seyahata giden ilk padişah

• Dış borç alımı yaygınlaşmış

• Yeniliklere karşı oldugu için tahttan indirilen tek padişahdır.

  2.ABDULHAMİT

 • 1 meşrutiyeti ilan etti.(bunun ilanın jön Türkler (genç osmanlılar) ın calısmalarıyla ilan edildi.yani aydın kesim)

• İstanbulda Tersane Konferansı yapıldığı gün (Avrupalıların balkanların durumunu görüşmek için toplandığı gün) “KANUN-İ ESASİ” İLAN EDİLDİ.(Parlemento kavramı kanun-i esasi ile gelmiştir.)

• İlk kez anayasa ilan edilmiş ve parlemonto açılmıştır.(bu meclis dünya tarihinin ilk çok uluslu meclisidir.)

• Padişan 93 harbini bahane ederek meşrutiyeti yürürlükten kaldırmıştır.

·         1877 OSMANLI – RUS SAVAŞI (93 HARBİ)

·          1877 AYESTEFENOS ANT.(Yeşilköy ant.)

1. sırbıstan,Karadağ,ve Romanya bagımsız oldu

2. Bosna hersek özerk oldu.

3. türk ortadoks ve Ermenileri üzerinde rus koruyuculuğu kabul edildi

4. Osmanlı rusyaya agır savaş tazminatı verdi.

 5. bu antlaşma hiçbirşekilde yürürlüğe girmemiştir.yürürlüğe girmemesi yönüyle sevr antlaşmasına benzemektedir.

  1878 BERLİN ANTLAŞMASI

 • SIRBISTAN,İROMANYA VE KARADAĞ BAGIMSIZ OLDU

• ERMENİLERİN OTURDUGU YERLERDE ISLAHAT YAPILDI

• 1878 İNGİLİZLER KIBRISA EL KOYDU ERMENİ MESELESİ ULUSLAR ARASI SORUN HALİNE GELDİ.

  1880 DUYUN-U UMUMİYE İDARESİ

   UYARI: OSMANLININ DIŞ BORÇLARINI ÖDEYEMEMESİ SONUCUNDA BATILI DEVLETLERİ DUYUN-UMUMİYE İDARESİNİ (BORÇLAR KOMİSYONUNU) KURDULAR.OSMANLI MALİYESİNE EL KONDU.BU KOMİYONUN KURULMASIYLA OSMANLI MECLİSİ YABANCILARIN ELİNE GECTİ.

 2.MEŞRUTİYETİN İLANI

          İttihat ve terakki cemiyeti vatan ve hürriyet derneği ile birleşti.enver ve Niyazi beyin makedonyada çıkardığı askeri isyanın büyümesinden çekinen 2.abdulhamit 2.Meşrutiyeti ilan etti.

 (2.meşrutiyetin ilanı ile parlementoda ilk defa partiler yer almıştır.bu partilerin ilki İttihat ve Terakki Partisidir.)

(1908 anayasasında padişahın yetkilerine kısıtlama getirilmiştir.artık kendi isteğine göre meclisi açıp kapayamayacaktır.basına sansür yok ve sürgün etme de yok.)

·          2.MEŞRUTİYETİN İLANINDAN SONRA ;

·         Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.   

·         Yunaistan Girit adasını ilhak etti. 

·         Avusturya Macaristan Bosna-Hersek'i ilhak ettiğini açıkladı. 

  31 MART VAKASI(13 Nisan 1909)

   Ahrar örgütünün çıkardığı isyandır.ittihat ve terakki partisinin kurudgu Hareket ordusu istanbula gelerek isyanı bastırdı.Hareket ordusunun kurmay baskanlığını MUSTAFA KEMAL yapıyordu.

 • Türk tarihinde rejime yönelik ilk isyandır.

• 2.abdulhamit tahttan indirildi.

• Padişahın yönetimdeki rolü azaldı

• Meclis kararıyla tahttan indirilen ilk padişahtır.

V.MEHMET REŞAT

·         İtalya ile Trablusgarp savaşı yaşandı(1911-1912)

·         Savaş Uşi anlaşması ile sona erdi.Tarblusgarp İtaya ya bırakıldı.Osmanlı devletinin Afrika da toprağı kalmadı.

·         1912-1913 tarihleri arasında 1.Balkan savaşı yaşandı.Bulgaristan,Yunanistan,Karadağ ve Sırbistan Osmanlı devletini mağlup etti.

·         I.Balkan Savaşı Sonunda Londra Anlaşması imzalandı.Osmanlı Devleti "Midye-Enez" hattının batısındaki toprakları kaybetti.

·         Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti(1913)

·         1913 Tarihinde 2.Balkan savaşı çıktı.Diğer balkan devletleri Bulgaristana savaş açtı.Osmanlı topraklarını paylaşma anlaşmazlığı yeni savaşa sebep oldu.Bulgaristan yenildi.Balkan Devletleri arasında BÜKREŞ ANT. imzalandı(1913).

·         Osmanlı devleti de 2.Balkan savaşına diğer devletlerden bağımsız katıldı.Bulgaristan dan Edirne ve Kırklareli illerini geri aldı.Osmanlı sınırı tekrer Meriç Irmağına ulaştı.

·         2.Balkan Savaşından sonra Şu anlaşmalar imzalandı:

·         ATİNA ANLAŞMASI(OSMANLI-YUNAN) 1913

·         iSTANBUL ANLAŞMASI(OSMANLI-BULGAR) 1913

·         İSTANBUL ANLAŞMASI(OSMANLI-SIRBİSTAN) 1913

·         1913 de Bab-ı Ali baskını denilen hükümet darbesi yaşandı.Kamil Paşa hükümeti devrildi.İttihat ve Terakki Partisi hükümeti kuruldu.

·         1914-1918 Tarihleri arasında 1.Dünya savaşı yaşandı.

OSMANLI DAĞILMA (PARÇALANMA) DÖNEMİ OLAYLARI
Padişahlar:
1. III. Selim (Gerilemenin son, Parçalanma döneminin ilk padişahıdır (1807 – 1808).


2. IV. Mustafa (1807 – 1808)


3. II. Mahmut (1808 – 1839)


4. Abdülmecit (1839 – 1861)


5. Abdülaziz (1861 – 1876)


6. II. Abdülhamit (1876 – 1909)


7. V. Mehmet Reşat (1909 – 1918)


8. IV. Mehmet Vahdettin (1918 – 1922) 


DAĞILMA -ÇÖKÜŞ DÖNEMİNİN GENEL   ÖZELLİKLERİ


– Osmanlı Devleti Rusya, İngiltere ve Fransa'nın sömürgeci saldırılarıyla toprak kaybına uğramıştır.


– Osmanlı Devleti topraklarını tek başına koruya¬mamıştır. Bu nedenle Avrupalı devletlere karşı denge politikası izlemiştir.


– Avrupalı Devletler Osmanlı Devletinin topraklarını paylaşma politikasını Şark Sorunu olarak nitelemişlerdir.


– Osmanlı yönetimi milliyetçilik hareketleriyle toprak kaybını önlemek batılı anlamda hukuki ıslahatlara yönelmiş ve meşrutiyet yönetimini kurmuştur.


– Kapitülasyonlar ve Duyun–u Umumiye teşkilatının kuruluşuyla Osmanlı Devleti Avrupalı sanayileşmiş dev¬letlerin açık pazarı ve yarı sömürgesi haline gelmiştir. 


OSMANLI – FRANSIZ İLİŞKİLERİ VE  NAPOLYON'UN MISIR'I İŞGALİ


1739 Belgrat antlaşmasının imzalanmasında yararı görülen Fransa'ya 1740 yılında Kapitülasyonlar sürekli olmak koşuluyla genişletilerek verildi. I. Mahmut zamanında sürekli verilen kapitülasyonlar Fransa'nın diğer devletlerden üstün olmasını sağladı.


Fransa'da 1789 yılında olan ihtilalle yeni bir rejim iktidara geldi. Avrupalı devletler bu rejime karşı cephe alırken Osmanlı devleti Fransa'ya dost olduğunu göstermişti. 3. Selim Nizam–ı Cedit yeniliklerinde Fransa'dan destek almıştı. Direktuvar hükümeti zama¬nında Fransa, Osmanlı devletine karşı politikasını değiştirdi. Mısır'ı al¬mayı planladı.


MISIR'IN İŞGALİNİN NEDENLERİ


1) İngiltere ile yaptığı savaşlarda Hindistan'ı İngiltere'den almayı amaçladı. Böylece İngiltere'yi yenebilecekti.


2) Avusturya ve Rusya tarafından yıkılacağını düşündükleri Osmanlı topraklarından pay almaktı.


Napolyon Bonopart başkomutanlığında Fransız ordusu Kahire'yi işgal etti. (1789) İngiltere ve Rusya Osmanlı devletine yardım önerdiler. Rusya yardım amacı ile gel¬mesine rağmen Ege'de bazı adaları işgal etti.


Amiral Nelson komutasında İngilizler Fransız donanmasını Ebukır limanında yaktı. Napolyon donanmasının yakılması üzerine Osmanlıyı barışa zorlamak için Akka kalesini kuşattı. Cezzar Ahmet Paşa komutasın¬daki Nizam–ı Cedit askerleri Napolyon kuvvetlerini ye¬nilgiye uğrattı. Osmanlılar Mısır'a ordu gönderdi. Napolyon Mısır¬'dan ayrıldı. İngiliz ve Osmanlı kuvvetleri karşısında zor duruma düşen Fransızlar El – Ariş mu¬kavelesini imzaladı 1801


1) Fransa Mısır'ı boşaltacak


2) İngilizlerde Fransız askerlerini Fransaya taşıya¬cak


İngiltere Mısır'ın önemini kavradı. Stratejik Malta ada¬sını aldı. Doğu ticaretini tehdit eden Fransa etkisizleşti¬rildi. Böylece Osmanlı devletinin kendi gücü ile topraklarını koruyamadığı anlaşıldı. 


XIX. YY. BAŞLARINDA OSMANLI–FRANSIZ,


RUS VE İNGİLİZ İLİŞKİLERİ


Avrupa'da meydana gelen olaylar Osmanlı Devletini yakından etkilemiştir. Bu olaylar şunlardır:


1. Napolyon kendisini İmparator ilân ettiğinde Fransa, İngiltere ve Rusya tarafından tepkiyle karşılandı.


2. Napolyon Mısır'ın işgali nedeniyle bozulan Os¬manlı–Fransız dostluğunu yeniden kurmaya başladı.


3. İngiltere ve Rusya Avrupa'da rekabet halinde oldukları Fransa'nın Osmanlı Devletine yaklaşmasını çı¬karlarına aykırı buldular.


4. İngiltere ve Rusya Osmanlı Devletine baskı yapa¬rak, Osmanlıyı Fransa'dan ayırmayı amaçladılar. III. Se¬lim bu baskılara karşı çıktı.


5. Rusya Osmanlı aleyhine yerleştiği Ege adalarında, Mora'da, Sırbistan'da, Eflakta ve Boğdan'da Osmanlı aleyhinde panislavizm propagandasına girişti.


OSMANLI – RUS VE İNGİLİZ SAVAŞLARI


Avrupa'da meydana gelen olaylar Osmanlı–Rus ve Osmanlı–İngiliz ilişkilerinin bozulmasına neden olmuştur. Bu durumun oluşumunda sırasıyla aşağıdaki olaylar ya¬şanmıştır.


1. Fransa'da iktidarı ele geçiren Napolyon Bonapart İmparatorluğunu ilân etmişti. İngiltere ve Rusya Napol¬yon'un iktidarını tanımadılar. Bunun üzerine Napolyon İngiltere ve Rusya'ya karşı savaş başlattı.


2. İngiltere ve Rusya Osmanlı'ya baskı yaparak kendilerinden yana olmasını istediler. Padişah III. Selim Rusya'nın Balkanlar'da izlediği Panislavizm propagan¬dası nedeniyle Rusya'ya karşı tepki içerisindeydi. Bu ne¬denle III. Selim Rusya'ya güvenmiyordu. Baskılara rağ¬men Napolyon'un iktidarını tanıdı. Bunun üzerine İngil¬tere ve Rusya Osmanlı Devletine savaş açtı.


3. Fransa İmparatoru Osmanlı–Rus ve Osmanlı–İngiliz Savaşını fırsat bilerek Rusya'ya savaş açtı ve Rusya'yı yenilgiye uğrattı. Bu savaşın sonunda Tilsit antlaşması imzalandı. Napolyon Bonapart antlaşmada Rusya'nın Osmanlı Devletinden toprak almasını kabul etti. II. Mahmut Fransa'nın bu ikili politikasına tepki göte¬rerek Rusya ile Bükreş Antlaşmasını imzaladı. 


BÜKREŞ ANTLAŞMASI (1812)


1. Ruslar Eflak ve Boğdanı geri verdi. Besarabya Rusya'ya kaldı.


2. Prut nehri sınır oldu. Ruslar Tuna'da serbest tica¬ret yapacak.


3. Sırplar içişlerinde serbest bırakılacak.


Not:


– Bükreş antlaşması Sırpların Osmanlıya sadece vergi veren bir toplum haline gelmelerine neden oldu. İlk kez Balkanlı bir toplum Rusyanın baskısıyla ayrıcalık ka¬zandı.


– Ruslar Tuna'da ticaret gemisi görüntüsü altında askeri gemi dolaştırmaya başladılar. 


OSMANLI DÖNEMİNDE ULUSÇULUK HAREKETLERİ


SIRP İSYANI (1806 – 1830):


Sırbistan Fatih zamanında Osmanlı devletine katıl¬mıştı. Osmanlıların Hristiyanlara din ve kültürel özgürlük¬lerine karışmamaları Sırpların devlete bağlı kalmalarına yardımcı olmuştu. XVIII yy. boyunca Osmanlı Rus ve Avusturya savaşları Sırp topraklarında olmuş ve yaşamları zorlaşmış ayrıca diğer Avrupalı milletlerle ilişkileri gelişmişti.


Osmanlı merkezi yapısının bozulmasıyla Sırbistanı yöneten Dayı denilen yeniçeri kodamanları Sırplara baskıda bulunmaya başladılar. Sırplar yönetimden uzaklaşmaya başladılar. Ruslar ve Avusturyalılar Sırplara milliyet ve özgürlük fikirlerini kabul ettirdiler ve kışkırtmaya başladılar. Sırplar Bükreş antlaşmasına da¬yanarak Kara Yorgi liderliğinde bağımsızlık istediler. Kara Yorgi Avusturya'ya kaçtı. Sırpların başına Miloş İbronoviç geçti. Osmanlı devleti Rusya'nın işe karışma¬masını ön¬lemek için Miloşu prens (baş Knez) olarak ta¬nıdı. Yönetimde Osmanlıya bağlı imtiyazlı Sırbistan prensliği kuruldu. (1816) Ruslarla yapılan Edirne antlaşmasıyla (1829) Sırbistan Osmanlıya bağlı, içişlerinde serbest bir devlet haline geldi. Tam bağımsızlığını 93 Harbi sonunda yapı¬lan Berlin antlaşmasıyla kazandı (1878). 


YUNAN İSYANI VE YUNAN DEVLETİNİN


KURULMASI (1820 – 1829)


Fransız ihtilalinin fikirlerini benimseyen Rumlar Rus¬ya'nın yardımıyla Etniki Eterya cemiyetini kurdular. Bu cemiyetin esas amacı Bizans devletini yeniden kur¬maktı. İstanbul'daki Patrik ve Rusya bu cemiyeti destek¬ledi. Aleksandr İplisanti başkanlığında bu cemiyet Rumları isyana hazırladı. Yanya valisi Tepedelenli Ali paşa Rum¬lara fırsat vermiyordu.


Tepedelenli Ali Rumların siyasi çalışmalaını II. Mahmut yönetimine bildirdi. Fakat yönetim bu konuda gerekli dikkatli bir çalışma göstermedi. Tepedelenli Ali Paşanın kendi başına hareket etmesi üzerine, II. Mahmut cezalandırılmasını istedi. Ali Paşa isyan etti. Bu isyan Rumla¬rın rahat çalışmalarına yaradı.


Etniki Eterya başkanı Aleksandr İplisanti Rusya'dan gelecek yardımı da düşenerek Eflak ve Boğdan'da harekete geçilmesini uygun gördü. Böylece Romenlerle Sırpları ve Bulgarları isyana katmayı amaçladı. Ancak planları gerçekleşmeyince İplisanti Avusturya'ya kaçtı.


Mora Rumları 1821 ayaklandılar, isyan adalara yayıldı. 


İsyanın bastırılmasında güçlük çekince Mısır valisi Mehmet Ali Paşadan yardım istendi. Mehmet Ali paşa Mora ve Girit valilikleri kendisine verilirse yardım edeceğini bildirdi. İsteği kabul edildi. Mehmet Ali Paşa oğlu İbrahim paşa idaresinde kuvvetli bir donanmayı gön-derdi. Morada ve adalarda isyan bastırıldı. 


NAVARİN OLAYI (1827)


Yunan isyanını para ve silah bakımından destekle¬yen İngiltere ve Rusya, İbrahim paşanın Moradaki halka baskıda bulunduğunu belirterek Sen – Petersburg şeh¬rinde toplandılar. Yunanistanın, Osmanlıya vergi ile bağlı mustaki bir devlet olması ve Osmanlıların Yunanis-tan'dan çıkarılması kararını aldılar. Bu karar bağımsız Yunanistanın kurulması yolunda atılan ilk adımdı. Avus¬turya bu konudaki kararı ret etti, çünkü Yunan devletinin kuruluşu Rusyanın güdümünde gerçek¬leşmiş olacaktı.


İngiltere, Rusya ve Fransa Osmanlı devletine bir ülti¬matom vererek Yunanistana bağımsızlık verilmesini istediler. 2. Mahmut bu teklifi ret etti. İngiltere, Rusya ve Fransa, Mora'yı kuşattı. Rus donanması, Osmanlı – Mısır donanmala¬rını Navarin'de kuşattı.


OSMANLI – RUS SAVAŞI VE EDİRNE  ANTLAŞMASI (1829)

Osmanlı devleti Navarin olayından dolayı üç devlet¬ten tazminat istedi. Bu devletler suçu Osmanlı kaptanla¬rına yüklediler. Fransızlar Yunan sorunu çözülene kadar Mora'da asker bulundurmak için Morayı işgal etti. İngiliz¬ler'de İbrahim paşa kuvvetlerini Mısır'a taşımayı üstlendi.


Ruslar Osmanlı devletinin politikasına karşı savaş açtı. Yeniçeri ocağı iki sene önce kaldırılmış, donanma Navarinde yakılmıştı. Ruslar bu zayıflıktan yararlandı. Eflak, Boğdan, Doğuda Kars, Ardahan ve Erzuruma girdiler.


Osmanlı barış istedi, Edirne antlaşması imzalandı. 1829. Antlaşmaya göre:


1) Yunanistan'a bağımsızlık tanındı.


2) Eflak, Boğdan ve Sırbistan'a imtiyazlar verilmesi ka¬rarlaştırıldı.


3) Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçe¬cek.


4) Tuna ağzındaki adalar, Doğuda bazı kaleler Rus¬ya'ya bırakıldı.


Bu antlaşma, Küçük Kaynarca Antlaşmasından sonra imzalanan ilk en ağır antlaşmadır.


MISIR SORUNU

Fransa'nın Mısır'ı işgali sırasında Mısır'a gönderilen askerlerden biri olan Mehmet Ali Paşa kısa zamanda başarılı bir politika izleyerek Osmanlı devletine kendisini kabul ettirdi, vali oldu. Hicazda Vehabi isyanını bastırdı. Mısır'da ekonomiyi düzeltti. Fransa'dan teknisyen ve su¬bay getirdi. Modern bir ordu ve donanma kurdu. Mora isyanına ordu gönderdi. Mora isyanı Yunanistan devletinin kurulmasıyla sonuçlandığından dolayı vaat edilen Mora valiliği verilemedi. Bunun üzerine Mehmet Ali Paşa, Girit ve Suriye valiliklerini istedi. Yalnız Girit valiliği verildi. Mehmet Ali Paşa II. Mahmut'a danışmadan Moradaki kuvvetlerini çekti, ayrıca Osmanlı –Rus (1828) sava¬şında kuvvet göndermedi. Mehmet Ali Paşa Suriye ve Girit valiliklerinin verilmesinde çok ısrarlı oldu. Görevden alınma durumu ortaya çıkınca isyan etti. Oğlu İbrahim paşayı Suriye üzerine gönderdi. Mısır ordusu Adana'yı ge¬çerek, Konya'da Sadrazam Reşit Mehmet Paşa komu¬tasında Osmanlı ordusunu yendi (1833).


II. Mahmut Rusya'dan yardım isteyince Mısır sorunu Avrupa sorunu oldu. Fransa ilk başlarda Mehmet Ali Paşayı tutuyordu. Rusya yardım amacıyla İstanbul'a ordu gönderince İngiltere ve Fransa Osmanlının Rusya'nın egemenliğine gireceğini anladılar, araya gire¬rek Kü¬tahya antlaşmasını imzalanmasını sağladılar. (1833) Buna göre:


1) Mehmet Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiliği verildi.


2) İbrahim Paşa'ya Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği verildi. 


HÜNKAR İSKELESİ ANTLAŞMASI (1833)
Ruslar Mısır sorununda Osmanlı devletini destekle¬mişti. Kütahya antlaşmasının imzalanmasına rağmen II. Mahmut İngiltere ve Fransa'ya güvenmiyordu. Ayrıca, Mehmet Ali Paşanın ileride saldıracağından çekindi. Böyle bir tehlike halinde Ruslardan yardım al¬mak için Ruslarla anlaşma yapmak zorunda kaldı. (8 Temmuz 1933) imzalanan Antlaşmaya göre:


1) Osmanlılar ve Ruslar savaş durumunda birbirle¬rine yardım edecekler.


2) Osmanlı devletine bir saldırı olursa, Rusya kara ve deniz kuvveti gönderecek, Rusya'ya bir saldırı olursa Osmanlı kuvvet göndermeyecek, fakat boğazları kapatacak.


Bu antlaşma İngiltere ve Fransa tarafından tepkiyle karşılandı. Boğazlar sorunu ortaya çıktı.


NİZİP SAVAŞI VE MISIR SORUNU ÇÖZÜMÜ

1) II. Mahmut Kütahya antlaşmasıyla Mehmet Ali paşaya büyük eyaletlerin valiliklerinin verilmesine karşı çıkması


2) Mehmet Ali Paşa ile oğlunun yönetimlerine bırakılan yerlerde saltanat kurmaya yönelmeleri, yıllık vergiyi göndermekten vazgeçmeleri


3) Doğu Akdeniz'de ticari ilişkileri aksayan İngiltere¬'nin Mehmet Ali Paşa'nın Mısır'da güçlü bir devlet kur¬masını istememesi.


4) Fransa'nın Mehmet Ali Paşa'ya Mısır'daki yenilik¬lerde yardımcı olarak güçlenmesini istemeyen İngiltere'nin II. Mahmut'u kışkırtması.


II. Mahmut Mısır'da bağımsız bir devlet kurmaya çalışan Halifeliği yeniden Mısır'a alınmasını savunan Mehmet Ali Paşaya karşı savaş kararı aldı. Osmanlı ordusu Nizip Savaşında Mısır ordusuna yenildi (1839).


Bu süreçte I. Abdülmecit padişah oldu. Başta İngil¬tere ve diğer Avrupalı devletler araya girererek Londra antlaşmasının imzalanmasını sağladılar (1840). Antlaşmaya göre:


1) Mısır hukuki bakımdan Osmanlıya bağlı kalacak, yönetimi Mehmet Ali Paşa ve oğullarına bırakılacak.


2) Suriye, Adana ve Girit tekrar Osmanlıya verilecek.


3) Mısır yıllık vergi verecek ve Osmanlı donanma¬sını geri gönderecek.


Mehmet Ali Paşa Londra antlaşmasını kabul etmeleriyince savaş yeniden çıktı. İngiliz ve Osmanlı donanması Mehmet Ali Paşaya ait kuvvetleri yendi. Mehmet Ali Paşa Londra antlaşmasının şartlarını kabul etti. Mısır içişlerinde serbest dış işlerinde Osmanlıya bağlı bir imti¬yazlı eyalet oldu.


BOĞAZLAR SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ,LONDRA BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ (1841)

İngiltere Hindistan merkez olmak üzere sömürge İmparatorluğu kurmuştu. Cebelitarık boğazına ve Malta adasına sahip olarak Akdeniz'e büyük önem verdi. Fransa ise kapitülasyonlara dayanarak Akdenizde ticari ve siyasi üstünlük kazanmıştı.


Bu politikaları izleyen İngiltere ve Fransa Mısır soru¬nunu çözümledikten sonra Rusya'nın Hünkar İskelesi antlaşmasıyla kazandığı Akdeniz'e inmeye yönelik hak¬ları ortadan kaldırmak için Londra'da yeni bir toplantı yaptılar. 


İngiltere, Fransa, Rusya, Prusya ve Avusturya top¬lantıya katıldı. Sözleşmeye göre:


1) Boğazlar, Osmanlı egemenliğinde olacak.


2) Barış zamanında Boğazlardan hiç bir savaş ge¬misi geçmeyecek.


Not: Bu antlaşma boğazlarla ilgili ilk antlaşmadır. 


KIRIM SAVAŞI (1853 – 1856)
Nedenleri:
1) Tanzimatla birlikte batılılaşma amacıyla yapılan yeniliklerle, Osmanlı devletinin güçlenmesine Rusya'nın karşı olması


2) Ruis çarı 1. Nikola Osmanlı devletini hasta adam ilan ederek, Osmanlı topraklarını İngiltere ile paylaşma planını ileri sürmesi ve İngiltere'nin bu teklifi red etmesi.


Not: İngiltere Osmanlı devletinin parçalanması fikrine karşı çıkıyordu. Çünkü 1838 Balta limanı Ticaret Antlaşması ile bir çok ayrıcalıklar kazanmıştı. (Bu ticaret antlaşması Mısır sorununda 2. Mahmut Avrupalı devletlerin desteğini almak istemişti. İngiltere Mısır sorununda yardım edeceklerini, ancak ticaret anlaşması yapılmasını istemişti. 16 Ağustos 1838 imzalanan bu anlaşma İngiltere'ye geniş ticaret olanakları verilmiştir.)


3) Osmanlı Devletinin Avusturya'ya karşı ayaklanan Macar Milliyetçilerini desteklemesi. Buna Avusturya ve Rusya'nın büyük tepki göstermesi.


4) Kutsal yerler sorunu: Fransa'nın 1740 kapitülas¬yonu gereği kutsal yerlerin onarım ve yönetiminin kendilerine verilmesini istemesi, buna karşın Rusyanın da 1774 Küçük Kay-narca antlaşması gereği bu hakkın kendilerine ait olduğunu ileri sürmesi. 


Gerçekte Rusya'nın amacı Osmanlının paylaşılma¬sında en büyük payı almaktı. Osmanlı devleti Fransa ve Rusya'ya kutsal topraklarda Katolik ve Ortadoks Hristiyanlara eşit haklar verildiğini bildirdi. Bu devletlere hiç bir yönetim hakkı verilmiyece¬ğini açıkladı.


Rusya İstanbul'a gönderdiği elçisi Mençikof aracılığı ile kutsal yerler sorununun Ortadokslar lehinde çözül¬mesini ve Ortodoksların himayesinin Rus çarlığına ve¬ril¬mesini istedi. Rusya'nın istekleri reddedildi.


Rusya isteklerine savaş yoluyla ulaşmak için Eflak ve Boğdan'a girdi. Sinop'ta Osmanlı donanmasını yaktı. (1853)


Boğazlarda Rus tehlikesini önlemek isteyen İngiltere ve Fransa Osmanlı devletiyle anlaşma yaptılar. Diğer ta¬raftan Avusturya'da Ruslar'ın Balkanlarda güçlenmesini iste¬mediğinden Osmanlıyı destekledi.


İngiltere, Fransa ve Sardunya Krallığı (Piyemonte hü¬kümeti de denilen bu krallık İtal¬yan birliğini kurmakta Fra¬sa'nın desteğini almayı amaç¬lı¬yordu. Bu nedenle ken-dini kanıtlamak istiyordu.) Rusya'ya savaş açtılar. Si¬vas-topolu aldılar. Rusya barış istedi. Paris Konferansı top-landı. 

PARİS ANTLAŞMASI ve KIRIM SAVAŞININ SONUÇLARI(1856)


1) Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacak, Av¬rupa devletler hukukundan yararlanacak.


2) Topraklarının bütünlüğü Avrupalı devletlerin ga¬rantisi altına alınacak.


3) Osmanlı devleti ve Rusya Karadenizde donanma bulundurmayacak. Karadeniz tarafsız bir deniz olacak.


4) Boğazlar 1841 Londra mukavelesine göre yönetilecek.


5) Eflak ve Boğdan Avrupa devletlerinin kefilliği al¬tında özerk olacak.


6) Tuna üzerindeki ticaret gemileri serbestçe dola¬şacak. Bu işi antlaşmaya katılan devletlerin kuracağı bir komisyon yönetecek.


7) İki tarafta savaşta aldıkları yerleri geri verecek.


8) Osmanlı devleti konferans öncesi ilan ettiği Islahat Fermanı ile Hristiyan halka haklar vermesi, Avrupalı devletler tarafından dikkate alınacak. Avrupalılar hiç bir şekilde hristiyan halklara karışmaya¬caklar.


Osmanlı devleti bu savaş nedeniyle Avrupalı devlet¬lerden borç para aldı. Borçların faizini ödemekte zorluğa düştü. 


Paris konferansına galip bir devlet olarak katılma¬sına rağmen Karadenizde yenilen Rusya ile aynı şartlarda anlaşmaya zorlanarak haksızlığa uğratıld.


İngiltere Rusya'nın Akdenize girmesini önleyerek ticaretini, sömürgelerini korumuş oldu. Aynı şekilde Fransa'da Akdenizdeki çıkarlarını korudu.


Osmanlı topraklarının Avrupalıların kefilliği altına alınması, Osmanlı devletinin sınırlarını koruyacak kuv¬vet¬ten olmadığını gösterdi.


Padişah Abdülmecit Avrupalı devletlere mülk alma, maden çıkarma deniz taşımacılığı yapma hakları verdi. Yeni borçlanmalara girdi. Böylece Avrupalı devletlerin Osmanlı üzerindeki etkileri arttı.

PANİSLAVİZM HAREKETLERİ VE OSMANLI DEVLETİ
                       
Rusyanın Balkanlarda Slav ırkından olan halkları birleştirme üzere geliştirdiği Panislavizm politikası doğ¬rudan Osmanlı devletinin Balkanlar'daki topraklarını parçalamayı hedeflemişti. Bosna – Hersek, Sırbistan, Bulgaristan'da gizli cemiyetler kurdu.


Rusya'nın bu politikası sadrazam Mahmut Nedim paşa zamanında hızlandı. Rusya'nın Bulgar kilisesinin Rum Ortodoks kilisesinden ayrılmasına izin verdi. Bu durum Bulgaristanın siyasal bağımsızlığına yol açtı. 


BALKANLARDA İSYANLAR VE İSTANBUL KONFERANSI (1876)
 Rusya Panislavizm cemiyet¬leri aracılığıyla Bosna, Hersek, Sırbistan ve Bulgaristan'da isyanlar çıkardı. İlk isyan Hersek'te çıktı. Osmanlı devleti Karadağ ve Sırbistan isyanlarını bastırdı. Rusya ateşkes ve barış anlaşmaları yapılması için ültimatom verdi. İngiltere'nin araya girmesiyle Balkan sorununu görüşmek üzere İstanbul konferansı düzenledi.


Bu sırada, Avrupalı devletlerin içiş¬lere karışmamaları için Kanun–ı Esasi ilan edildi. (23 Aralık 1876).


Konferansa Rusya, İngiltere, Fransa, Avusturya, Almanya ve İtalya katıldı.


1) Osmanlı Sırbistan ve Karadağ'daki askerlerini çekecek


2) Bulgaristan doğu ve batı olarak iki eyalete ayrılacak. Bu iki eyaletle birlikte Bosna – Hersek'e özerklik verilecek. Osmanlı bu kararları kabul etmedi. İngiltere Osmanlı ve Rusya arasında savaşı önlemek için Londra¬'da konfe¬rans düzenledi. Bu konferansta İstanbul Konfe¬ransının kararları hafifle¬tildi. Ancak Osmanlı bu değişikliği kabul etmedi.


1877 – 1878 OSMANLI RUS SAVAŞI VE AYASTEFANOS–BERLİN ANTLAŞMALARI
Rusya İstanbul ve londra Konferanslarıyla istek¬Osmanlı devletine kabul ettiremedi. Rusya Romanya ile bağlaşma yaparak saldırıya geçti.


Ruslar Ardahan'ı ve Kars'ı aldı, Ahmet Muhtar Paşa yönetimindeki Erzurum savunması Rusların ilerleyişini durdu. Ruslar batı cephesinde Plevne kalesinin savun¬masını aşarak, İstanbul'a girdiler.


II. Abdulhamit İstanbul'un Rusların eline geçeceğin¬den korktu barış istedi. Bu savaşta tarafsız kalan İngiltere, İstanbul'daki İngilizlerin mal ve can güvenliğini korumak bahanesiyle Çanakkaleyi geçerek Mudanya'ya geldi.


Ruslarda bu duruma tepki gösterdiler. Çatalcayı ge¬çerek Ayastefanosa (Yeşilköye) geldiler.


Ruslarla 3 Mart 1878'de Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre; Bulgaristan, Sırbistan, Romanya, Karadağ bağımsız olacak, Bosna – Hersek'e özerklik verilecek, Doğu'da Kars, Ardahan, Batum ve Doğu Beyazıt Ruslara verilecek.


İngiltere Rusya'nın Akdeniz'e inmeye yönelik kazanç¬lar elde ettiğini görerek antlaşmaya karşı çıktı. Avusturya ise Bosna–Hersek'i alamadığından anlaşmaya tepki göstermiştir. Bu nedenlerden dolayı İngiltere ve Avus¬turya antlaşmanın uygulanmaması için savaşacaklarını açıkladılar. Almanya'yı yan¬larına alarak Ayastefanos antlaşmasının uygulanmasını önlemek is¬tediler.


Rusya bu üç devlete karşı savaşı göze alamadı. Al¬man başbakanı Bismark yönetiminde Berlin kongresi toplandı. 


BERLİN ANTLAŞMASI (13 Temmuz 1878)
1. Bulgaristan üçe ayrıldı. Asıl Bulgaristan Osmanlı devletine vergi veren prenslik yapıldı. Makedonya ıslahat yapılma koşuluyla Osmanlıya bırakıldı.


2. Karadağ, Sırbistan, Romanya bağımsız devlet ol¬dular.


3. Bosna – Hersek Osmanlı devletine bağlı olacak ancak Avusturya tarafından ve idare edilecek.


4. Kars, Ardahan ve Batum Rusya'da kalacak. Doğubeyazıt'ı tekrar Osmanlı Devletinin olacak.


5. Doğu Rumeli Osmanlıların olacak. Rumelide ve Ermenilerin oturdukları bölgelerde ıslahat yapılacak. (Ermeni sorunu başladı)


6. Teselya Yunanistana bırakılacak.


7. Osmanlı devleti Rusya'ya savaş tazminatı vere¬cek. 


OSMANLI DEVLETİNİN   KAYBETTİĞİ SON TOPRAKLAR
Berlin Antlaşması, Avrupalı devletlerin Osmanlıdan pay alma için katıldıkları bir antlaşmadır. II. Abdulhamit Avrupa devletleriyle yeni siyasi sorunlar çıkarmamak ve savaşlara girmemek için dış politikada tavizkar bir yol izledi. 

KIBRIS'IN İNGİLİZLER TARAFINDAN İŞGALİ (1878)
İngiltere Berlin kongresi öncesinde, Rusya'nın Ak¬deniz'e inme tehlikesi karşısında Kıbrıs'ın kendi koru¬ma¬sına bırakılmasını istedi. Ayrıca Ayastefanos'un ko¬şulla¬rının hafifletilmesi için Osmanlı Devletinden yana politika izleyeceğini bildirdi. Bu olaylar üzerine Osmanlı, İngiltere-'nin Kıbrıs'a asker yerleştirmesini kabul etti. İngiltere I. Dünya Savaşında adayı resmen aldığını açıkladı.

TUNUS'UN FRANSIZLAR TARAFINDAN İŞGALİ(1881)
Garp ocaklarından biri olan Tunus Osmanlı merke¬zinden uzaktı. Berlin kongresinde Almanya ve İngiltere¬nin desteğini alan Fransa 1881'de Tunus'u top¬raklarına kattı.


Not: Fransa Cezayir'i 1830 yılında işgal etmişti.


MISIR'IN İNGİLİZLER TARAFINDAN İŞGALİ (1882)
1869'da Süveyş Kanalının açılmasıyla Mısır'ın siyasi ve ekonomik önemi artmıştı. İngiltere Hindistan deniz yolu için önemli gördüğü Mısırı almayı hedefledi. Mısır va¬lisi Hidiv İsmail Paşa Mısır ekonomisini iyi yönetmedi. İngiltereden, Fransadan borç aldı. Borçlar ödenemedi. Süveyş tahvillerini İngiltere'ye satmak zorunda kaldı. Bu durum İngiltere'nin ve Fransa'nın Mısır'ın içişlerine ka¬rışmalarına neden oldu. İngiltere çıkan bir isyan üzerine, kendi tüccarlarının haklarını korumayı gerekçe göstere¬rek Mısır'a asker çıkardı (1882). Osmanlı devleti İngiltereyi Mısır'dan çıkaracak askeri güce sahip değildi. 1885'de II. Abdülhamit İngiltereyle anlaşma yaptı. İstan¬bul'da yapı¬lan bu anlaşmaya göre Osmanlı ve İngiliz hükümetlerine ait yüksek komiserler Mısır yönetiminde Hidiv İsmail paşaya yardım edecekler. İngiltere, Mısır'ın hukuken Osmanlıya ait olduğunu kabul edecek, İngiltere Mısır'dan çıkmayarak işgalini sürdürdü. Mısır'ın Osmanlı devletiyle ilişkisi giderek zayıf¬ladı. İngiltere, 1. Dünya Savaşı yıllarında Araplara milli¬yetçilik fikirlerini benimsetti ve Mısır'ı egemenliği altına aldı.

GİRİT'İN YUNANİSTAN'A KATILMASI
Girit'e ilk isyan Mehmet Ali Paşa'nın kuvvetlerini çekmesinden sonra çıkmıştır. Osmanlı – Yunan savaşını önlemek üzere Paris'te yapılan toplantıda Girit'e idari özerklikler verildi.

Girit'te isyanlar yeniden başlayınca II. Abdülhamit Halepa fermanı'nı yayınladı (1886). Giritlilerin imtiyazları genişletildi. Buna rağmen Giritlilerin isyanı sürdü. Yuna¬nistan adaya asker çıkardı. Osmanlı – Yunan sa¬vaşı çıktı. Yunanlılar yenildi. İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya Yunanistan'ı destekledi. İstanbul'da antlaşma yapıldı (1897).


1. Yunanlılar Girit'ten askerlerini çekecek.


2. Girit'e özerklik verilecek. Yunan kraliyet ailesin¬den bir prens adaya vali atanacak.


DOĞU RUMELİ SORUNU VE BULGARİSTAN KRALLIĞININ KURULMASI
 Berlin antlaşmasından sonra Doğu Rumeliye Hristi¬yan vali atanmıştı. Bulgarlar Osmanlıların bu yöne¬timine karşı Filibe'de isyan çıkardılar. Doğu Rumeliyi Bulgaris¬tan'a bağladıklarını açıkladılar. Rusya'ya ve Osmanlıya karşı olan Bulgarlar Alman prenslerinden Ferdinant'ı Bulgar prensliğine getirdiler.

Bu gelişmeler Bulgaristan devletinin kurulmasını sağladı. II. Meşrutiyetin ilanı zamanındaki iç çekişmeler¬den yararlanan Bulgaristan 1908'de bağımsızlığını ilân etti. 

BOSNA - HERSEK SORUNU

Berlin antlaşmasıyla Bosna – Hersek'in yönetimi ge¬çici olarak Avusturya'ya bırakılmıştı. II. Meşrutiyetin ilan edildiği sıralarda Osmanlı devletinin içerisinde bulun¬duğu karışıklıktan yararlanan Avusturya, Bosna – Hersek'i top¬raklarına kattı. Osmanlı devleti bu durumu ancak pro¬testo edebildi.


Avusturya ile Osmanlı devleti arasında İstanbul'da yapılan antlaşmada Bosna – Hersek Avusturya'ya bıra¬kıldı. Avusturya yönetimindeki Yenipazar Osmanlı dev¬le¬tine verildi. Avusturya Bosna – Hersek'te müslüman¬lara ait okul ve camilerin bakımını üstlendi (1908). Böylece Avusturya, Sırbistan'ın ve Karadağın Adriyatik denizine inmesi önledi.

OSMANLI TOPLUMU

Osmanlı Toplumunun Etnik Yapısı:
      Osmanlı Devleti kurulduğunda halkının tamamı Türktü. Sonraki dönemde toprak genişlemesi sonucu bir çok ulus (Yunan, Bulgar, Sırp, Arnavut, Macar, Hırvat, Sloven, Romen, Arap Macar...) Osmanlı yönetimine girdi. Osmanlı Devleti çok uluslu bir imparatorluğa dönüştü.

NOT:  Bu çok uluslu yapının çatırdayarak, Osmanlı Devletinin parçalanmasına neden olan en önemli dış gelişme Fransız İhtilali'dir.

Osmanlı Toplumunda Sosyal Hareketlilik:


Yatay Hareketlilik: Bir toplumun ülke coğrafyası üzerinde çeşitli sebeplerle yer değiştirmesi (göç) olayına yatay hareketlilik denir.

Kuruluş ve yükselme dönemlerinde yatay hareketlilik:
Bu dönemlerde yatay hareketlilik feth edilen  yerlere doğru yerleşme şeklinde görülür. Osmanlı Devleti bu dönemde Balkanlar'daki Türk nüfusunu artırmak için yatay hareketliliği teşvik edici uygulamalar yapmıştır.
Bunlar;
1- Bataklık yada ıssız yerlere vakıflar kurmak yoluyla buraların ekonomik hayatını canlandırmış, insanların buraya yerleşmesini özendirmiştir.

2- Fethedilen yerlere yerleşeceklere bir takım vergi kolaylıkları sağlanmıştır.

Osmanlı Devletinde Duraklama Devri sonrası Yatay Hareketlilik:

1- Bu dönemlerde kaybedilen yerlerdeki Türk ve müslüman halk iç kesimlere göç etmek zorunda kalmıştır.

2- Nüfus artışı, ekonomik güçlükler ve eşkiyalık hareketleri gibi nedenlerle kırsal kesimdeki halk büyük kentlere göç etmiştir.

Dikey Hareketlilik:
        Bir sınıftan başka bir sınıfa geçmek veya bulunduğu sınıf içinde daha yüksek mevkilere gelmeye "Dikey hareketlilik" denir. Ortaçağ Avrupa'sının sınıflı toplumlarında ve Hindistan'daki "Kast" teşkilatının katı sınıfsal yapısında dikey hareketlilik yoktur. Çünkü buralardaki sınıflar kan bağına dayanmaktadır. Örneğin; baron, dük, kont, Lord olabilmenin şartı bu kimselerin soyundan gelmektir. Osmanlı Devletinde "kan bağına" dayanan sınıfsal bir yapı olmadığından dikey hareketlilik yoğun bir şekilde görülür. REAYA dediğimiz yönetilenlerden bir kişinin, yönetenlerden saydığımız seyfiye, ilmiye yada kalemiyeye geçmesi mümkündür. (padişah olmak hariç) Bunun için başlıca iki şart vardı: 

1- Sünni Müslüman olmak, 2- Eğitim öğretim görmek. 3.Türkçe Bilmek 

             Reaya içindeki müslüman olmayanların DEVŞİRME yoluyla müslümanlaştığını ve kapıkulu sistemi içinde eğitimlerini tamamlayarak devletin önemli kadrolarında görev aldıklarını görüyoruz. Mesela 1453-1566 yılları arasında görev yapan 24 veziri azamın 20'si devşirmedir.


OSMANLI TOPLUMUNUN DİNİ YAPISI

Osmanlı Devletinde yönetime katılmayan, geçimini tarım ve sanayi alanında üretim yapmak ve ticaretle uğraşmak yoluyla sağlayan ve devlete vergi veren halka REAYA deniliyordu. Reaya çeşitli din, dil ve ırklara mensup topluluklardan oluşuyordu.

Osmanlı Devletinde Millet kavramı günümüzdeki anlamından farklıydı. Aynı din ve mezhepten gelen topluluklar bir "millet" sayılıyordu. Buna göre Müslümanlardan başka 3 temel millet daha vardı:

Ortodokslar, Ermeniler ve Yahudiler

1- Müslümanlar: Türkler, Araplar, Acemler, Boşnaklar ve Arnavutlar müslüman milletini oluşturuyorlardı.

2- Ortodokslar: Ortodoksların devletle ilişkileri FENER PATRİKHANESİ ve PATRİK tarafından yürütülüyordu. Patrik "vezir" seviyesindeydi. Seçimle ve padişahın onayı ile başa geçiyordu.

3- Ermeniler: "Monofizm" denilen bir öğretiyi benimsemişlerdi. Ortodoks kilisesi tarafından dinsizlikle suçlanıyorlardı. Ayrı bir patrikliği bulunmaktaydı.

4- Yahudiler: Osmanlı nüfusu içinde sayıları pek fazla olmayan Musevilere (% 1) bir millet olarak örgütlenme imkanı tanınmıştı. Bunlar ticaret, bankacılık gibi işlerle uğraştıkları için kısa zamanda zenginleştiler. Musevilerin devletle ilgili işlerinden İstanbul'daki "hahambaşı" sorumluydu.

OSMANLILARDA MİLLET SİSTEMİNİN DEĞİŞMESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER:

1)- Rusya'nın 1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla Osmanlı Ortodokslarının KORUYUCUSU olarak ortaya çıkması ve Osmanlıların iç işlerine karışması

2)- Fransız ihtilalinin Osmanlı ülkesinde yaşayan Gayri müslim toplumlarda MİLLİYETÇİLİK duygusunu uyandırması, batılı devletlerinde milliyetçilik hareketlerini desteklemesi

3)- Batılı Devletlerin sık sık Osmanlının iç işlerine müdahale etmesi sonucu Osmanlı Devletinin Tanzimat ve Islahat Fermanıyla, Meşrutiyeti ilan etmesi
Tanzimat Fermanıyla (1839) gayri müslim tebaaya geniş haklar verilerek, yurttaşlar arasında her türlü ayrım yasaklandı. Eyaletlerde kurulan meclislere gayri müslimlerde katıldı.

Avrupa Devletlerinin hırıstiyanlara verilen hakların genişletilmesi konusundaki baskıları sonucu, Kırım Savaşından sonra "Islahat Fermanı" ilan edildi(1856).

Islahat Fermanıyla hırıstiyanlar askerlik hizmetine, okullara ve memurluklara alınacaktı. Harac vergisi kalkacaktı.
TANZİMAT VE ISLAHAT FERMANININ MİLLET SİSTEMİNE ETKİSİ:

Tanzimat ve Islahat Fermanıyla Hırıstiyanlara verilen haklar, Müslüman halk üzerinde hoşnutsuzluk uyandırdı, hırıstiyanlar arasında da Milliyetçilik duygusunun daha da yayılmasına neden oldu. Gayri müslimlerin devlete sadakati kalmadı.

YERLEŞİM DURUMUNA GÖRE OSMANLI TOPLUMU

A)-ŞEHİRLERDE YAŞAYANLAR: Osmanlı Devletinde şehirlerde yaşayan halkı mesleklerine göre 4 grupta inceleyebiliriz:



1-Askeriler(Umera) 2-Tacirler(Tüccar) 3-Esnaf ve zanaatkarlar 4-Diğer gruplar

1- ASKERîLER: Osmanlı şehirlerinde seyfiye, ilmiye ve kalemiyeden bir çok görevli bulunurdu. Bu görevlilere "Askeriler" yada "Ümera" denirdi.Askerî(yönetenler) ve Reâya(yönetilenler) arasındaki tek belirleyici fark askerîlerin vergi vermemesi, reâyanın ise vergi vermesiydi.


2)-TACîRLER(Tüccar): Tüccarlar niteliklerine göre üç gruba ayrılmışlardı:


a)- Sermayedar:Bunlar çoğunlukla bir malı ucuz ve bol bulunduğu dönemde alır ve fiat yükseldiğinde satarak kar ederlerdi.



b)- Taciri Seffar: Bunlar bir malı ucuz olan bölgeden alarak,pahalı olan bölgeye getirerek satarlardı.



c)- Örgütlenmiş Tüccar: Belli bir yerde mal gönderebileceği güvenilir temsilcileri olan tüccarlar.



3)- ESNAF VE ZANAATKARLAR :

AHİLİK TEŞKİLATI: Anadolu'da 13. yüzyılda yayılmış olan esnaf, zanaatkâr ve işçileri toplayan teşkilattır. Anadolu Selçuklu Devletinin sosyal düzeninin sağlanmasında ve Osmanlı devletinin kuruluşunda etkili olan ahîlik teşkilatı dinî, ahlakî, sosyal ve ekonomik bir nitelik taşıyordu. Ahîlikte her mesleğin bir pîri ve pîr çevresinde toplanan meslek sahipleri vardı. Bu meslek sahiplerinin güven, doğruluk, tövbe ve hidayet gibi kurallara uyma zorunluluğu vardı.



LONCA TEŞKİLATI: Osmanlı toplumunda esnaflar LONCA adı verilen teşkilatlara sahiptiler. Her esnaf muhakkak bir loncaya kayıtlı olur, loncasının koruması ve denetimi altında bulunurdu. Bugünkü tabipler odası, mimarlar odası, şoförler cemiyeti gibi... Dükkan açma hakkına GEDİK denilirdi. Gedik'e sahip olmak için çıraklık, kalfalık yapıp, ustalık belgesini almak gerekirdi.

Loncaların başlıca görevleri şunlardı:



1- Üye sayısını, üretilen malların kalitesini,fiyatını belirlemek



2- Esnaf arasındaki haksız rekabeti önlemek,



3- Esnaf ile devlet arasındaki ilişkileri düzenlemek,



4- Üyelerine kredi vermek.



Her loncada yaşlılardan meydana gelen 6 kişilik bir "ustalar kurulu" vardı. Bunların en yaşlısı başkan olur ve ŞEYH adını alırdı.



Şeyh: Çıraklık ve ustalık törenlerini yönetir ve cezaların uygulanmasını sağlardı.



Kethüda: Loncayı dışarda temsil eder, hükümetle ilişkileri düzenlerdi.



Nakib: Şeyhi temsil eder,esnafla şeyh arasında aracılık yapardı.



Yiğitbaşı: Disiplin işleri ve esnafa hammadde dağıtımını yapardı.



Ehl-i Hibre: İki kişiydiler. Mesleğin sırlarını bilen, malların kalitesi bildiren, fiyat belirleyen uzman. (Bilirkişi)



Bu 6 kişiden oluşan Lonca kurulunun dışında Lonca teşkilatıyla ilgili devlet görevlileri de vardı;Bunlar:



Kadı: Lonca birliklerinin en üst makamıydı. Esnaf arasındaki anlaşmazlıkları çözümler ve yukarıda belirtilen altı kişilik kurulun seçilmesini onaylar veya görevden alırdı.



Muhtesib: Çarşı ve pazar denetlemesi yapardı.Satılan mal ve fiatları kontrol ederlerdi.(zabıta)



Esnafı a)- Üreticiler b)- Hizmet erbabı olarak ikiye ayırabiliriz.



a)-Üreticiler: Hammaddeyi işleyerek, işlenmiş madde haline getiren esnaflardır. Örneğin: Bakırcı, kılıççı, fırıncı, demirci gibi...



b)-Hizmet Erbabı: Toplum için gerekli bir hizmeti yapan esnaftır. Örneğin: Berberler, hammallar gibi...



4)- DİĞER GRUPLAR: Osmanlı şehirlerinde Askerîler, tacîrler ve esnaflardan başka meslek ve toplum grupları da vardı. Bunların başlıcaları; yabancı tüccarlar, seyyahlar, yabancı ülke temsilcileri, köyden kente göç etmiş işşizler, seyyar satıcılardır



B)- KÖYLERDE YAŞAYANLAR:

Köylerde yaşayanları şöyle gruplayabiliriz:

1)- Çiftçiler: Bunlar dirlik sahiplerinden veya devletten aldıkları 50-150 dönüm arasında ÇİFTLİK denilen toprakları işlerlerdi. Ürün vergisi olarak "Öşür" veya "harac" vergisini öder, toprak vergisi olarak da ÇİFT RESMİ'ni verirlerdi.Üç yıl toprağını ekmeyen veya terkeden çiftçinin toprağı başkasına verilirdi. Bu takdirde bu kişiden ÇİFTBOZAN AKÇESİ adıyla bir vergi alınırdı.

2)- Tımar Beyleri: Köylerde yaşayan beyler, çiftçinin denetimini yapar, güvenliği sağlarlardı.


3)- Muaflar: Köylüler arasında hiç vergi vermeyen veya çok az verenlere " MUAF " denirdi. Derbentçiler, emekli sipahiler, kalelerde görev yapanlar, din görevlileri, ilim adamları muaflar içinde yer alıyordu.

Tımarlı Sipahi
C)- GÖÇEBELER (KONARGÖÇERLER):

Türk oymaklarının başındakilere BEY, Arap aşiretlerinin başındakilere ŞEYH adı veriliyordu. Bunların devletle ilgili işlerini KETHÜDA denilen yardımcıları yürütürdü. Hayvancılıkla uğraşan konar göçerler, devlete hayvan veya sürü başına AĞIL RESMî denilen bir vergi öderlerdi.

Osmanlı İmparatorluğu دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye
↓ 1299-1 Kasım 1922 ↓
Bayrak Arma
Slogan دولت ابد مدت Devlet-i Ebed-müddet (Ebedîyen yaşayacak Devlet)
Ulusal marş Osmanlı Devleti Marşları
1481 ve 1683 tarihleri arasında imparatorluğun genişleme haritası (Asir, Cezayir, Hicaz, Sudan, Yemen hariç)
Başkent	Söğüt/Domaniç (1302–1326) Bursa (1326–1365) Edirne (1365–1453) Konstantiniyye (1453–1922) [1][2][3][ölü/kırık bağlantı]
Dil(ler)	Türkçe(resmî), Farsça, Arapça
Din	İslam
Yönetim	Mutlak Monarşi (1299–1876) (1878–1908)             (1918–1922)             Meşruti monarşi (1876–1878) (1908–1918)
Padişah1
- 1281–1326 (ilk)	Osman Gazi
- 1444-1446, 1451-1481	Fatih Sultan Mehmed
- 1512-1520	Yavuz Sultan Selim
- 1520-1566	Kanuni Sultan Süleyman
- 1918–22 (son)	Mehmed Vahdettin
Sadrazam
- 1320–31 (ilk)	Alaeddin Paşa
- 1920–22 (son)	Ahmed Tevfik Paşa
Tarihi
- Kuruluş	1299
- Fetret Devri	1402–1413
- Lâle Devri	1718–1730
- Saltanatın kaldırılması	1 Kasım 1922
Yüzölçümü
- 1683[4]	19.902.000 km2
- 1914[5]	1.800.000 km2
Nüfus
- 1683[4]	16.000.000
Yoğunluk	0.8 /km2
- 1914[5]	23.800.000
Yoğunluk	13.2 /km2
Para birimi	Akçe, kuruş, lira,sultani
Öncelleri Ardılları Anadolu Selçuklu Devleti Doğu Roma İmparatorluğu Trabzon Rum İmparatorluğu Mora Despotluğu Epir Despotluğu Adalar Dükalığı Anadolu Beylikleri İkinci Bulgar Devleti Sırp Despotluğu Memlûk Sultanlığı Macaristan Krallığı Cezayir ve Tunus Türkiye Cumhuriyeti Yunanistan Krallığı Mısır Sultanlığı Bosna-Hersek Sırbistan Krallığı Arnavutluk Geçici Hükümeti Romanya Krallığı Bulgaristan Krallığı Kıbrıs Irak Mandası Filistin Mandası Fransız Cezayiri Fransız Tunusu Fransız Suriyesi İtalyan Kuzey Afrikası